Bu konumuzda sık kullanılan dos komutları hakkında bilgi vereceğim. Bu konuya başlamadan önce dos nedir? kısaca değinmek istiyorum. Disk Operating System ( disk işletim sistemi ) baş harflerinin kısaltılmıştır. Basit bir işletim sistemi olarak kullanılan komutlar ile disk ve disket sürücülerini yönetmek diyebiliriz.
Dos komutları klasör açabilir , silebilir , dosyaları komut ile listeleyebilir yazdırabilir veya bir yerden bir yere taşıma işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bu yazımda bu komutlardan sıklıkla kullandığımız komutlar nelerdir? bununla ilgili olarak açıklayıcı bilgiler ile anlatmaya çalışacağım.
ilk önce dos penceresini nasıl açarız hemen bunun kısayolunu açıklayın. Win+R tuşlarını kullanarak çalıştır penceresini açabiliriz. Çalıştır penceresine cmd.exe komutunu yazıp entere bastığımızda dos penceresini açılacaktır. Şimdi sıklıkla kullanılan komutlara ufaktan değinmeye başlayalım.
Sıklıkla Kullanılan Dos Komutları ;
Recover ; bozulan disk veya disketi onaran komuttur . kullanım şekli aşağıdaki kullanılır.
A:\>Recovery B: = B: disketindeki bad sektörleri işaretler
A:\>Recovery paint.exe bozuk programı düzeltmeye çalışır
Chkdsk ;
A:\>chkdsk /f = hataları tespit eder ve giderir.
A:\>chkdsk /v = dizin ve dosya isimlerini listeler
ayrıca A:\>chkdsk komutunu kullanırsanız durum raporunu verir , kötü sektör , diskteki boş alan ve dolu alanları gösterir.
Label ;
Disk veya disketin volüm etiketini yani etiket ismini değiştirir veya siler. Bunun kullanımı ise aşağıdaki gibidir.
A:\>Label enter tuşuna basınız. max karakter 11 character’dir. burada boş entere basarsanız disketi etiketini siler, eğer isim yazarak entere basarsanız ismini değiştirir.
A:\>Label B:ADEM yazarak entere basarsanız B:’deki disk veya disketin ismini Adem yapar.
DiskCopy ;
bir disketi bir başka diskete kopyala işlemini gerçekleştirir. Bu komutu kullanmak için özelliklerin olması gerekir , sadece disket için geçerlidir ,Gerekirse format işlemini yapar, her iki disketin tip olarak aynı olması gerekiyor ( double density , high density gibi )
A:\>DiskCopy A: B: yani a: disketini b: disketine kopyalama komutu gibidir.
Diskcomp ;
iki disketi birbiriyle karşılaştırır , kullanımı A:\>diskcomp a: b: şeklindedir.
Undelete ;
silinen dosyaları kurtarmak için kullanılır. kullanımı A:\>undelete *.exe sonu exe dosyası olanları kurtarır , sadece * koyarsanız tüm dosyaları kurtarır veya kurtarmak istediğiniz program , dosya isimlerini yazarak da kullanabilirsiniz.
Unformat ;
Formatlanmış bir diski önceki haline çevirir ( kurtarır ) . Kullanım şekli ise A:\>unformat b: burada sadece b: kurtarır.
Sys ;
disk veya diskete sistem dosyalarını yükler yani bilgisayarı disk veya disket üzerinden açmak için gerekli sistem dosyalarını yükler. Kullanımı A:\Sys b: burada b: disketine sistem dosyalarını yükleme demektir.
Tree ;
Diskin dizin yapısını listeler . ( directory ) görünümünü kullanımı A:\>tree komutunu kullanırsanız dizinleri görüntüler A:\>tree /f komutunu kullanırsanız dizinlerin yanında dosya isimlerini de göstermektedir.
Attrib ;
dosyanın niteliğini değiştirmek için kullanılan komuttur. aşağıdaki uzantılar aracılığı ile dosyaların niteliğini değiştirebilirsiniz.
-s = sistem dosyası
-a = arşiv dosyası
-r = ready only ( okunabilir dosya )
-h = hidden ( gizli dosya )
Bu komut nasıl kullanılır örnekli bir şekilde hemen ipucunu vermeye çalışalım.
C:\attrib +r not.txt “not dosyasını sadece okunabilir şekilde ayarlayabilirsiniz.”
C:\attrib -r not.txt “sadece okunabilir özelliğini kaldırır”
C:\attrib +h not.txt “not text dosyasını gizli hale dönüştürür”
Backup ;
bir disketten diskete verileri , bilgileri yedeklemek için kullanılır. bunun kullanım şekli disketten > diskete , disketten > harddisk , harddiskten > Diskete , harddiskten > harddisk kullanabilirsiniz.
C:backup C:\bilgisayar\*.* D: “c bölümündeki bilgisayar klasörü içindeki tüm dosyaları D: bölümüne yedekler.
Restore ;
backup komutu ile yapılan yedeklemeyi geri almak için kullanılan komuttur. Kullanımı C:>\backup D: C:\bilgisayar\*.* burada d: bölümüne alınan yedeği c: içerisindeki bilgisayar klasörü içerisine geri yükler..
Assign ;
sürücü ismini değiştirir. A:\>assing a: c: komutu a’yı c olarak düzenler.
More , Sort , Find ;
more = sayfa sayfa anlamına gelmektedir.
Sort = data dosyalarını sıralar
find = data dosyasına karakter arar
A:\> type not.txt more (enter) not.txt dosya içeriğini sayfa sayfa gösterir
Format ;
format iki şekilde yapılır , data format ve sistem format bu format çeşitleri ; data format bilgisayarı açmaz , sistem format ise bilgisayarı açar format atma şekli ise şu şekilde olur.
A:\>format b:/s/u/f:720 komutunu yazdığınızda b disketini 720 kb olarak formatlar
/s : sistemin yüklenmesini sağlayan dosyaları kopyalar
/u : unformat bilgisinin istenmediğini anlatır.
/f : kapasite belirler
/b : boot açar , gizli dosyaları daha sonra yüklemek için yer açan komuttur.
Sys ;
IBMBIO.COM ile IBMDOS.COM dosyalarının yüklenmesini sağlar.
Prompt ;
sistem promptunu ( mesaj ) değiştirir.
Komfigürasyon Dosyaları ;
config.sys ; bilgisayarın her açılışında konfigürasyon ayarlar. files , buffers , country , lastdrive
Config.sys dosyası oluşturmak için A:\copy con config.sys komutunu yazıp entere basınız. böylece aşağıdaki gibi dosyalar oluşur.
files=20
buffers=20
Z(F6)
1 File(s) copied
Batch Dosyaları ( toplu işlem dosyaları )
otomatik olarak işletilmesi gereken birden fazla komutun toplu olarak işletilmesini sağlar. autoexec.bat dosyası gibi örnek verebiliriz. bat dosyası oluşturma ;
copy con autoexec.bat ( enter )
cls
dır
time
[F6] enter
1 file(s) copied
cls ( ekranı temizleme ) , dır bulunduğu bölümde dosyaları listeler , time zamanı gösterir bunu sürekli yapmak istiyorsanız bat dosyası ile tekrarlayabilirsiniz.
DIR ;
Bulunduğu bölümdeki dosyaları listeler .
/A Belirtilen öznitelikteki dosyaları görüntüler.
öznitelik D Dizin R Salt okunur dosyalar
H Gizli dosyalar A Arşivlenmeye hazır dosyalar
S Sistem dosyaları I İçerik dizini oluşturulmayan Dosyalar
L Yeniden Ayrıştırma Noktaları – Öneki olumsuz anlamdadır
/B Yalın biçim kullanır (başlık bilgisi ya da özet olmadan).
/C Dosya boyutlarında bin ayırıcısını gösterir. Bu varsayılan
değerdir. Ayırıcının görüntülenmesini önlemek için
/-C kullanın.
/D Aynı genişlikte; dosyalar sütuna göre sıralanmış.
/L Küçük harf kullanır.
/N Dosyaadının en sağda olduğu yeni uzun liste biçimi.
/O Sıralı düzende dosyaya göre listele.
sıradüzeni N Ada göre (abece) S Boyuta göre (küçükten büyüğe)
E Uzantıya göre (abece) D Tarih/saate göre (eskiden yeniye)
G Önce grup dizinleri – Önek sırasını tersine çevirir
/P Her ekran dolusu bilginin ardından duraklar.
/Q Dosyanın sahibini gösterir.
/R Dosyanın diğer veri akışlarını görüntüler.
/S Dosyaları belirtilen dizinde ve tüm alt dizinlerde görüntüler.
/T Sıralama için kullanılan zaman alanının görüntüleme ve
kullanımını denetler
zamanalanı C Oluşturma
A Son Erişim
W Son Yazma
/W Geniş liste biçimi kullanır.
/X 8nokta3 biçiminde olmayan dosya adı için üretilen kısa ad
görüntüler. Biçim, uzun addan önce eklenmiş
kısa adlı /N gibidir. Hiçbir kısa ad yoksa, yerine
boşluk görüntülenir.
/4 Dört haneli yılı gösterir
DIRCMD çevre değişkeninde, anahtarlar önceden ayarlanabilir. Önceden
ayarlanmış anahtarları, herhangi bir anahtarın önüne – (tire) getirerek
geçersiz kılın; örneğin, /-W.
CLS ;
ekranı temizlemek için kullanılan komuttur.
MD – RD ;
klasör açma ve klasör silme komutu . kullanım komutu A:\>md adem ( adem bölümü açar ) , A:\>rd adem ise (adem bölümünü siler.)
CD ;
bölüme geçmeye yar . A:\>cd adem bölümünü geçer
CD.. ;
bir üst bölüme geçmek için kullanır.
? ;
? soru işareti bir tek karakteri temsil eder. kullanımı A:\>dir ad?m.txt burada birinci harfi a,ikinci harfi d ve dördüncü harfi m olarak fakat üçüncü karakteri fark etmez sonu txt olan dosyaları liste demektedir
“*” ;
“*” yıldız işareti bir grup karakter anlamındadır. A:\>dir *.exe ismi ne olursa olsun uzantısı exe olan dosyaları liste anlamındadır.
DEL & DELETE ;
dosya silme komutudur. kullanımı A:\>del adem.txt adem dosyasını sil demektir. A:\>del *.* tüm dosyaları siler.
Soru & Cevap ;
1- B: sürücüsüne nasıl geçilir?
A:\>B: (enter)
2- A disketinin tamamını b’ye kopyalayın.
A:\>Diskcopy a: b:
3-B disketini data format ile formatlayın.
A:\>Format B:
4-B disketini sistem disketi olarak formatlayın.
A:\>Format B:/S
5-adem.txt dosyasını read-only okunabilir hale getirin.
A:\>attrib +r adem.txt
6-Disketin etiket isimini adem olarak değiştirin.
A:\>label adem
7-Disk içeriğini yatay listeleyin.
A:\>dir /w
8- adem.txt dosyasının içeriği görüntüleyin.
A:\>type adem.txt
9-adem.txt dosyasını siliniz.
A:\>del adem.txt
10- adem bölümüne nasıl geçilir.
A:\> cd adem
Arama Tags & Etiket ;
dos komutları , dos komutları nelerdir , dos komut sistemi , sıkça kullanılan dos komutları nelerdir , dos penceresine yazılan komutlar , hangi komutlar kullanır , dos sistemi , dos komut listesi
